Wody Polskie w Gliwicach nieprzerwanie prowadzą działania, które mają na celu ochronę przeciwpowodziową mieszkańców województwa opolskiego. Dwie inwestycje – przebudowa polderu Żelazna oraz budowa i rozbudowa wału przeciwpowodziowego rzeki Odry przy miejskiej oczyszczalni ścieków w miejscowości Kędzierzyn-Koźle, przyczynią się do zwiększenia bezpieczeństwa i uniknięcia strat powodowanych przez wielką wodę, która już nie raz wyrządziła szkody na Opolszczyźnie.
Polder Żelazna jako element hydrowęzła Opole jest jednym z kluczowych dla ochrony przeciwpowodziowej terenów mieszkalnych i inwestycyjnych Opola oraz okolicznych gmin. Obiekt powstały przed 1939 rokiem przechodzi właśnie gruntowną przebudowę i rozbudowę. Zabezpieczy obszar, rozciągający się od terenu specjalnej strefy ekonomicznej w Opolu, przez zamieszkałe tereny przy ul. Partyzantów, dzielnicę Sławice aż do obwodnicy północnej miasta Opola. Dodatkowo zabezpieczone zostaną miejscowości Żelazna, Dąbrowa i Dobrzeń Wielki. Modernizacja, której zakończenie planowane jest na 2023 rok, spowoduje dwukrotną rozbudowę polderu z 200 do 400 ha. Już teraz szacuje się, że powstanie obiektu pozwoli na ochronę mienia o wartości co najmniej 800 mln zł. Koszt realizowanego obecnie, I etapu inwestycji wyniesie około 90 mln. Wartość całego przedsięwzięcia zwróci się więc kilkukrotnie już przy pierwszej powodzi.
Inwestycja została podzielona na dwie części, z których pierwsza dotyczy prac ziemnych, takich jak budowa i przebudowa wałów przeciwpowodziowych wraz z budową i przebudową obiektów towarzyszących. W drugiej części przebudowana zostanie przepompownia Żelazna oraz jej obiekty towarzyszące. Docelowo nowy obiekt będzie retencjonował 9,7 mln m3 wody.
Dotychczas, w ramach prac ziemnych trwa budowa nowych i rozbudowa istniejących obwałowań na długości ok 11 km. W obrębie robót o tym charakterze wykonawca zrealizował obszerne prace przygotowawcze, wykonał drogi techniczne, place składowe, przebudował kolidującą z wałem linię niskiego napięcia. Równolegle trwają także prace związane z budową mobilnych pompowni, które będą funkcjonowały w kilku miejscach polderu. W ramach tego frontu robót powstały m.in. ważne dla dalszego ich przebiegu, grodze stalowe. Przygotowano także podłoże pod betonowanie płyt dennych, poprzedzone koniecznymi wykopami. Trwa jednocześnie przebudowa wybranych przepustów wałowych i drogowych. Wykonawca realizuje także przebudowę przewału dolnego na wale „Polder Żelazna”.
Uprzednio przygotowano obiekt na potrzeby prac budowlanych. Na polderze powstają kolejne kluczowe elementy zbiornika. Przede wszystkim rozebrany został istniejący zbiornik wyrównawczy. Przygotowano również podłoże pod konstrukcję nowego zbiornika, który powstanie w miejsce starego. Wykonano także dno konstrukcji pod budowlę wlotową do zbiornika wstępnego. Ponadto, odmulono dno budowli wylotowej, przeprowadzono jej reprofilację oraz oczyszczono koryto kanału odpływowego. Zdemontowano armaturę przepompowni, złożoną m.in. z 6 zestawów pompowych, wykonano reprofilację betonów na ścianach wszystkich komór czerpnych i ścianach wszystkich wlotów do tych komór. Reprofilacji poddano także całości ścian (bez sufitów) w hali pomp. Wykonano izolację i ocieplenie budynku przepompowni. Na ukończeniu są prace nad wykopaniem rowu, łączącego koryto rzeki Ryjec z Kanałem Półwieś.
Inwestycja przebudowy polderu Żelazna współfinansowana jest z funduszy Unii Europejskiej w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego, środków Miasta Opole, oraz środków Wód Polskich.
- Jednym z kluczowych zadań realizowanych przez Wody Polskie jest dbałość o bezpieczeństwo mieszkańców i ochrona przed powodzią. Cieszymy się, że takie inwestycje, jak przebudowa polderu Żelazna spowodują poprawę jakości życia opolan oraz okolicznych miejscowości. Zbiornik umożliwi ochronę przed niszczycielskimi skutkami powodzi, występujących z częstotliwością raz na 33 lata. Zapewne wiele osób ma jeszcze w pamięci szkody, które wyrządziła na Opolszczyźnie powódź z 1997 i 2010 roku. Dzięki nowemu obiektowi będziemy mogli uniknąć podobnych sytuacji – mówi Mirosław Kurz, dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Gliwicach.
{gallery}Polder_Zelazna{/gallery}
Również w Kędzierzynie-Koźlu prowadzone są działania ochronne, gdzie budowany i rozbudowywany jest wał przeciwpowodziowy przy miejskiej oczyszczalni ścieków. Obiekt został objęty pracami modernizacyjnymi już w 2020 r. w ramach projektu „Budowa, rozbudowa wału przeciwpowodziowego rzeki Odry przy miejskiej oczyszczalni ścieków w miejscowości Kędzierzyn-Koźle – etap I”. Wtedy wykonane zostały prace przygotowawcze, drogi tymczasowe i roboty ziemne wałowe. Przygotowane zostały również zjazdy wraz z zagospodarowaniem poboczy. Zadania te zostały zakończone jeszcze w tym samym roku. Aktualnie prowadzona inwestycja jest kontynuacją poprzednich prac.
W drugim etapie, podobnie jak i pierwszym, prowadzone działania mają na celu ochronę oczyszczalni ścieków oraz zrekultywowanego składowiska odpadów. Wał zostanie uszczelniony i rozbudowany na odcinku około 2 kilometrów, co pozwoli zapobiec zalaniu wspomnianych wcześniej miejsc i związanemu z tym ryzyka skażenia środowiska i zagrożenia epidemiologicznego. Ponadto, na terenie obszaru chronionego znajdzie się część dzielnicy Pogorzelec i zlokalizowane w jej pobliżu ogródki działkowe.
W ramach już wykonanych robót przebudowano kablowe i napowietrzne linie energetyczne na obszarze wału, a także zabezpieczono sieć teletechniczną. Dodatkowo przeprowadzono roboty umocnieniowe na rowach oraz zbudowano warstwy konstrukcyjne wału na poszczególnych odcinkach. Wykonane zostaną także prace związane z budowlami towarzyszącymi obiektowi, takimi jak: drogi, rowy, drenaże, przepusty wałowe oraz przejazdy wałowe.
Przedmiotowa inwestycja wykonana zostanie kosztem ponad 12 mln zł, z czego I etap zadania to 1,6 mln zł. Projekt finansowany jest ze środków własnych Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie, przy współfinansowaniu w wysokości 440 tys. zł przez Urząd Miasta w Kędzierzynie-Koźlu, przekazanym na opracowanie dokumentacji. Planowany termin ukończenia robót na tym obiekcie to listopad 2021 r.
