Coraz dłużej utrzymujące się okresy bezdeszczowe w połączeniu ze skąpo śnieżnymi lub bezśnieżnymi zimami oraz wysoką średnioroczną temperaturą powodują drugie, najpoważniejsze obok powodzi ryzyko w gospodarce wodnej – susze. Niżówki hydrologiczne obserwowane w korytach rzek, obniżenie poziomu wód gruntowych poniżej warstwy korzeniowej roślin uprawnych, deficyty opadów oraz następujące po sobie fale wysokich temperatur to tylko niektóre przejawy suszy. Jak podaje IMGiW, w ciągu 10 dni z upalnymi temperaturami z gleby wyparowuje tyle wody ile spada wraz z deszczem w ciągu miesiąca*. Taka sytuacja stanowi wyzwanie zwłaszcza w rolniczych zlewniach rzek, na terenie gdzie zapotrzebowanie wody jest znaczące. Odpowiedzią na oczekiwania w tym zakresie jest realizacja przez Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gliwicach założeń i celów Programu Kształtowania Zasobów Wodnych na terenach rolniczych. Główną intencję programu stanowi optymalne wykorzystanie dualnej funkcjonalności systemów melioracyjnych, za sprawą których możliwe jest nawadnianie gruntów rolnych w okresach niżówek hydrologicznych i utrzymującej się suszy oraz odprowadzenia nadmiaru wody w czasie wezbrań.
Zdjęcia: Przekazanie obiektów hydrotechnicznych pod realizację zadań oraz podpisanie listu intencyjnego ws. współpracy w zakresie racjonalnego gospodarowania zasobami wodnymi w rolnictwie oraz na obszarach wiejskich na terenie działania Zarządu Zlewni w Opolu
Inwestycje w infrastrukturę i utrzymanie obiektów hydrotechnicznych
Aby systemy melioracyjne mogły spełniać dwufunkcyjną rolę Wody Polskie w Gliwicach na swoim obszarze prowadzą regularne remonty jazów, zastawek czy przepustów, utrzymują w dobrym stanie koryta rzek oraz realizują inwestycje wprost dedykowane kształtowaniu zasobów wodnych, jak również przedsięwzięcia inwestycyjne, za sprawą których poprawie ulega poziom retencji, mimo że zasadniczo efekty tych zdań służą innym celom w gospodarowaniu wodami (np. usprawnienie warunków transportu wodnego). Działania te przyczyniają się znacząco do ogólnej poprawy lokalnego bilansu wodnego.
- Mimo, że na obszarze działalności RZGW w Gliwicach ryzyko suszy, a co za tym idzie – skutki tego zjawiska, nie są tak dotkliwe jak w innych regionach kraju – podejmujemy szereg działań, by przeciwdziałać ewentualnej eskalacji ryzyka. Choć dotyczy to głównie zlewni rzeki Odry, w jej górnym odcinku i koncentruje się w województwie opolskim, nie bez znaczenia są także nasze inicjatywy w woj. śląskim, w zlewni rzeki Małej Wisły – zaznacza Marcin Jarzyński, p.o. Dyrektora Wód Polskich w Gliwicach.
Wśród zadań utrzymaniowych w ramach programu PKZW, polegających na konserwacji oraz remontach budowli i urządzeń hydrotechnicznych, które w latach 2020-2021 zrealizowały Wody Polskie w Gliwicach znajdują się m.in.:
- Zwiększenie zdolności retencyjnej zlewni rzeki Rzymkowicki poprzez odbudowę budowli piętrzących w miejscowościach Chrzelice, Pogórze, Rzymkowice, gm. Biała, Korfantów;
- Zwiększenie zdolności retencyjnej zlewni rzeki Stobrawa poprzez odbudowę budowli piętrzących w miejscowości Stare Kolnie, gm. Popielów;
- Wykonanie elementów konstrukcji jazu kozłowo - iglicowego - Ujęcie Nysy w miejscowości Rybna, gm. Popielów;
- Zwiększenie zdolności retencyjnej zlewni rzeki Stobrawa poprzez remont jazu w miejscowości Ligota Dolna, gm. Kluczbork;
- Zwiększenie zdolności retencyjnej zlewni rzeki Stobrówka poprzez remont jazu w miejscowości Wierzbica Górna, gm. Wołczyn;
- Zwiększenie zdolności retencyjnej zlewni rzeki Młynówka Budkowiczanki poprzez remont jazu w miejscowości Stare Budkowice, gm. Murów;
- Zwiększenie zdolności retencyjnej zlewni rzeki Brynica poprzez remont jazu w miejscowości Kup, gm. Dobrzeń Wielki (w km 14+670);
- Zwiększenie zdolności retencyjnej zlewni rzeki Brynica poprzez remont jazu w miejscowości Kup, gm. Dobrzeń Wielki (w km 16+800).
Koszt całości powyższych prac, sfinansowanych ze środków własnych PGW WP wynosił ok. 370 tys. zł. Za ich sprawą znaczącej poprawie uległa retencja na terenie zlewni rzeki Odry. W bieżącym roku, kontynuując realizację Programu KZW, Wody Polskie w Gliwicach zaplanowały do realizacji 7 zadań utrzymaniowych i zabezpieczyły na ten cel kwotę w wysokości ok. 600 tys. zł. Dzięki przewidzianym do wykonania pracom poprawią się zdolności retencyjne m.in. takich rzek jak Stobrawa w gminie Popielów, Budkowiczanka w gminie Murów, czy Wisła w miejscowości Kiczyce. Na każdej z tych rzek gruntowne remonty przejdą istniejące już jazy. Ich sprawne funkcjonowanie zapewni niezawodną retencję, pożądaną na obszarach użytkowanych rolniczo, zwiększy się także pewność administratora obiektów co do ich działania w czasie wezbrania.
Obok prac utrzymaniowych, które dotyczą funkcjonującej już infrastruktury bardzo istotną rolę dla retencyjności odgrywają inwestycje – większe zadania prowadzone na ciekach, w ramach których powstają zupełnie nowe obiekty hydrotechniczne lub modernizowane są istniejące. Prowadzone inwestycje służą rozwojowi funkcji nawadniająco-odwadniających w systemach małych rzek, zwłaszcza na terenach rolnych. Do zadań z katalogu inwestycyjnego, jakie realizują oraz planują wykonać Wody Polskie w Gliwicach można zaliczyć:
- „Zwiększenie zdolności retencyjnej zlewni rzeki Jemielnicy na odcinku 17+042 - 31+471, poprzez odbudowę i przebudowę budowli piętrzących w km: 17+042, 25+530, 26+779, 27+164, 27+849, 29+178, 31+471”: w ramach zadania odbudowanych i przebudowanych zostanie siedem jazów piętrzących o wysokości piętrzenia powyżej 1 m. Powstaną także nowe przepławki, umożliwiające zachowanie przepływu nienaruszalnego poniżej budowli. Zastosowane rozwiązania zwiększą zdolności retencyjne w zlewni tej ważniej lokalnie rzeki, a wszystko poprzez właściwe regulowanie odpływu wód. W efekcie uzyskana zostanie poprawa bilansu wodnego i efektywności w zakresie rolniczego i gospodarczego korzystania z wód rzeki, wzrost jakości środowiska przyrodniczego korytarza ekologicznego doliny rzeki i przywrócenie ciągłości rzeki Jemielnicy. Ponadto regulowany odpływ z górnych odcinków zlewni, przyczyni się do zwiększenia bezpieczeństwa powodziowego, na niżej położonych terenach, a także na rzece Mała Panew, będącej bezpośrednim odbiornikiem rzeki Jemielnicy. Sama Jemielnica odgrywa duże znaczenie rolnicze i przyrodnicze. Odbiera wody oraz nawadnia rozległe obszary użytków rolnych i stanowi ważny korytarz ekologiczny dla fauny wodnej i zależnej od wody. Przepływa przez obszary cenne przyrodniczo, w tym przez obszary Natura 2000. Z uwagi na szybkie zarastanie oraz podtapianie przy roztopach i deszczach nawalnych, sąsiadujących gruntów, wymaga dużej uwagi Wód Polskich w Gliwicach oraz zastosowania rozwiązań, umożliwiających osiągnięcie kompromisu między potrzebą gromadzenia wód w korycie, zahamowania odpływu i kontrolowanego piętrzenia oraz sprawnego ich spływu na wypadek wezbrania. Na tej rzece istnieją obiekty hydrotechniczne, które służą gospodarce rybackiej oraz nawadnianiu użytków rolnych. Większość jazów i zastawek jest jednak w złym stanie, nie posiada urządzeń wyciągowych i nie zapewnia skutecznej i szybkiej sterowalności systemu. Jazy nie są wyposażone w przepławki, a konstrukcja urządzeń nie gwarantuje przepuszczenia przepływu nienaruszalnego i zachowania ciągłości biologicznej rzeki. Dla gospodarki rolnej, istotny jest odcinek rzeki od miejscowości Dębska Kuźnia do miejscowości Kadłub, na którym występuje najwięcej gruntów znaczących pod względem wykorzystania rolniczego, które zarazem spełniają warunki do prowadzenia podsiąkowych nawodnień grawitacyjnych. Część, około 20 % z ich to grunty orne, pozostałą część stanowią łąki i pastwiska. Przybliżony obszar oddziaływania planowanego przedsięwzięcia i oddziaływania spiętrzonych wód, określa się do 300 m od koryta cieku, jednak miejscami może sięgać nawet do pół km.
Zadanie, dla którego opracowywana jest obecnie dokumentacja, rzeczowo zakończy się w 2025r. Jego koszt to blisko 3 mln zł. Dzięki kompleksowym pracom w obrębie jazów uzyskana retencja będzie wynosić ponad 25 tys. m3;
- „Zwiększenie zdolności retencyjnej rzeki Żydówki poprzez budowę zastawek piętrzących w km 7+040, 8+048, 8+522, 10+314 w miejscowościach Chróścice, Dobrzeń Wielki, gm. Dobrzeń Wielki”: realizacja zadania będzie polegać na budowie czterech zastawek w km 8+522, 10+314, 7+040 i 8+048 na rzece Żydówka, w gminie Dobrzeń Wielki. Całkowita długość cieku wynosi 15,02 km, a powierzchnia zlewni 35,81 km2. Rzeka Żydówka w 100% przepływa przez tereny intensywnie użytkowane rolniczo, z przewagą są gruntów orne i trwałych użytków zielonych. Za sprawą budowy zastawek możliwa będzie retencja na poziomie blisko 8 tys. m3 wody. Koszt zadania oszacowano na kwotę 704 tys. zł, a jego realizacja potrwa do 2025r. Obecnie trwa procedura udzielenia zamówienia publicznego dla przygotowania dokumentacji;
- „Zwiększenie retencyjności zlewni rzeki Cienka poprzez odbudowę jazów w km 4+332 i 6+380 wraz pogłębieniem koryta rzeki na odcinku 4+332 - 6+380 w miejscowościach Dębska Kuźnia, Daniec, gmina Chrząstowice”: zadanie zakłada odbudowę i przebudowę dwóch jazów piętrzących o wysokości piętrzenia powyżej 1 m, wraz z budową przepławek, umożliwiających zachowanie przepływu nienaruszalnego poniżej budowli. Łącznie, dzięki realizacji zdania nawodnienie wymiernie poprawi się na obszarze ok. 100 ha, zaś retencja w korycie wyniesie ok. 8 tys. m3. Wykonanie zadania potrwa do 2025r. W chwili obecnej trwa realizacja postępowań publicznych na przygotowanie dokumentacji dla przedsięwzięcia. Koszt całej inwestycji oszacowano na kwotę 740 tys zł.
Rzeka Cienka ma duże znaczenie rolnicze i przyrodnicze, odbiera wody oraz nawadnia rozległe obszary użytków rolnych i stanowi ważny korytarz ekologiczny dla fauny wodnej. Przepływa przez obszary cenne przyrodniczo, w tym przez obszary Natura 2000.
- „Zwiększenie retencji rzeki Brynica poprzez budowę 4 jazów na odcinku od km 25+100 do km 32+450”: realizacja zadania będzie polegała na odbudowie jazu w km 27+861, a także budowie trzech nowych jazów w km 25+100, 30+100 i 30+820 na rzece Brynica w woj. opolskim. Rzeka Brynica w ok.85% przepływa przez tereny użytkowane rolniczo, przeważnie są to trwałe użytki zielone. Odcinek źródłowy wynoszący ok. 6 km przepływa przez tereny leśne - Lasy Stobrawsko – Turawskie. Rzeka ma duże znaczenie rolnicze i przyrodnicze, odbiera wody oraz nawadnia rozległe obszary rolne. Ciek zasila również kompleksy stawów hodowlanych o łącznej powierzchni ok. 70 ha czterech gospodarstw rybackich na terenie miejscowościach Chróścice, Brynica, Kup i Turawa. Realizacja zadania potrwa do 2025r. Jego koszt oszacowano na kwotę 1,5 mln zł. Obecnie trwa procedura udzielenia zamówienia publicznego dla wykonania niezbędnej dokumentacji.
- „Zwiększenie retencji rzeki Jaźwinka poprzez budowę jazu w km 2+285 rzeki”: w ramach inwestycji zbudowany zostanie nowy jaz na rzece w gminie Łubiany. W ciągu rzeki Jaźwinki zlokalizowanych jest osiem obiektów, służących do piętrzenia wody. Pięć z nich to przepusty z zastawkami, zaś trzy to zastawki. Budowle te służą do nawadniania przyległych użytków zielonych. Rzeka Jaźwinka (Bierdzańska Woda) w ok.95% przepływa przez tereny użytkowane rolniczo, przeważnie są to trwałe użytki zielone. Odcinek źródłowy wynoszący ok. 1,3 km przepływa przez tereny leśne - Lasy Stobrawsko – Turawskie. Rzeka ma duże znaczenie rolnicze i przyrodnicze , odbiera wody oraz nawadnia rozległe obszary użytków rolnych. Rzeka Jaźwinka zasila również kilka niedużych stawów zlokalizowanych w miejscowościach Kobylno i Bierdzany. Koszt zadania, z a sprawą którego możliwe będzie retencjonowanie ok. 2,5 tys m3 wody, oszacowano na kwotę blisko 400 tys. zł. Jego realizacja zakończy się w 2025r.
- „Przebudowa jazu na rzece Jaryszowiec w km 1+200”: zadanie będzie polegało na modernizacji istniejącego jazu na ważnej z punktu widzenia wykorzystania rolniczego rzece w woj. opolskim. W ramach prac jaz zyska nowe mechanizmy zamknięć, remont przejdzie pomost komunikacyjny nad jazem, umocnione zostaną niecki wypadowe oraz ubezpieczenia dolnego i górnego stanowiska jazu wraz ze stabilizacją brzegów koryta. Za sprawą przeprowadzonych prac, których koszt to 1 mln zł, uzyskana zostanie retencja na poziomie ok. 1,5 tys. m3. Zadanie, dla którego obecnie trwa procedura udzielenia zamówienia publicznego dla wykonania dokumentacji, zakończy się finalnie w 2023r.
- Zwiększenie zdolności retencyjnej zlewni Strumień Błędowski poprzez budowę budowli piętrzących na c. Strumień Błędowski w km 5+780-7+350 i c. Mokrznia (p. Błędowski) w km 3+790-4+420 w m. Niegowonice w gm. Łazy, pow. zawierciański i w m. Dąbrowa Górnicza, woj. śląskie: zadanie będzie polegało na budowie 10 zastawek piętrzących o wysokości piętrzenia poniżej 1 m, których celem będzie zwiększenie zdolności retencyjnej zlewni potoku Strumień Błędowski, ze szczególnym uwzględnieniem istniejących poniżej starorzeczy. Wykonanie zadania pozwoli na zretencjonowanie ok. 0,5 tys. m3 wody na obszarze wykorzystywanym rolniczo w woj. śląskim. Jego realizacja potrwa do 2025r., a koszt wyniesie 1,6 mln zł. Aktualnie Wody Polskie w Gliwicach prowadzą procedurę udzielenia zamówienia publicznego, polegającego na przygotowaniu dokumentacji;
- „Przebudowa jazu piętrzącego w m. Harbutowice wraz z opracowaniem dokumentacji technicznej”: realizacja zadania będzie polegać na przebudowie istniejącego jazu piętrzącego w miejscowości Harbutowice. Istniejący jaz to obiekt intensywnie eksploatowany oraz wymagający w użytkowaniu. Nastręcza także trudności w czasie wezbrań. Celem zadania jest uporządkowanie parametrów oraz funkcji obiektu po zaprzestaniu w 2006r. przerzutu wód na cele technologiczne dla Cukrowni w miejscowości Chybie, a także przywrócenie potencjału i sprawności alimentacyjnej układu działającego na rzecz prowadzonej na terenie gmin: Skoczów oraz Chybie gospodarki wodno-stawowej (hodowlanej) oraz produkcji rolnej. Dzięki realizacji inwestycji bezpieczeństwo powodziowe zyskają tereny sąsiadujących z ciekiem Bajerka. Koszt zadania oszacowano n kwotę 2,5 mln zł. Dzięki jego wykonaniu uzyskana retencja osiągnie ok. 4 tys. m3 wody;
- Zwiększenie zdolności retencyjnej zlewni rzeki Troi poprzez odbudowę budowli piętrzących w km: 7+100, 12+100, 13+300: inwestycja obejmuje roboty budowlane, związane z przebudową 3 jazów na rzece Troi w km: 7+100, 12+100, 13+300. Zadanie zostanie wykonane na obszarze eksploatowanym rolniczo, a za jego sprawą zwiększeniu ulegnie poziom retencji, który wyniesie ok. 12 tys. m3. Koszt zadania określono na kwotę 8 mln zł. Obecnie trwa opracowywanie dokumentacji niezbędnej dla rzeczowych prac. Zadanie zostanie ukończone w 2024r;
- „Zwiększenie zdolności retencyjnej zlewni rzeki Psiny poprzez odbudowę budowli piętrzących w km: 6+100, 12+346, 28+600”: inwestycja swoim zakresem obejmuje przebudową 3 jazów na rzece Psinie w obszarze wykorzystywanym rolniczo. Po zakończeniu realizacja zadania w 2024r. zostanie uzyskana retencja na poziomie ponad 5 tys. m3. Koszt inwestycji wyniesie 5,6 mln zł. Obecnie trwa opracowywanie dokumentacji dla zadania;
Łączny koszt inwestycji, zaplanowanych w obrębie obiektów hydrotechnicznych na rzekach w regionach wodnych Małej Wisły i Górnej Odry wyniesie ponad 25 mln zł.
Zdjęcia: Obiekty hydrotechniczne na rzekach Brynica (woj. opolskie) i Jemielnica
Retencja zbiornikowa przeciwdziałaniem suszy
Przeciwdziałanie suszy i wysiłki na rzecz efektywnej retencji to także praca zbiorników wodnych, którymi Wody Polskie w Gliwicach zarządzają na obszarze swojej działalności. Wielofunkcyjne obiekty hydrotechniczne służą magazynowaniu wód dla celów pitnych, rekreacyjnych, zapewniają rezerwę powodziową na wypadek wezbrań, są rezerwuarem także w czasie niedoborów wody. W samej tylko zlewni rzeki Małej Wisły Wody Polskie dysponują 5 dużymi zbiornikami, które efektywnie magazynują wody. Są to zbiorniki: Wisła Czarne, Łąka, Przeczyce, Pogoria III, Kuźnica Wrężyńska, które łącznie zapewniają ok. 70 mln m3 wody. Z kolei w zlewni rzeki Górnej Odry funkcjonują 4 duże zbiorniki wielofunkcyjne: Pławniowice, Dzierżno Duże, Turawa, Dzierżno Małe, których łączne napełnienie wynosi ok. 50 mln m3 wody. Wszystko wskazuje, że za sprawą zaplanowanych do realizacji inwestycji do funkcjonujących rezewuarów w niedługiej perspektywie dołączą nowe obiekty hydrotechniczne, które będą wywierały wpływ na kształtowanie zasobów wodnych. Do inwestycji, polegających na budowie nowych i modernizacji istniejących zbiorników wodnych na obszarze działalności Wód Polskich w Gliwicach można zaliczyć:
- budowę zbiornika przeciwpowodziowego Kotlarnia na rzece Bierawce: zgodnie z założoną perspektywą budowa obiektu potrwa do 2029r. Głównymi efektami realizacji zadania będzie zwiększenie zasobów dyspozycyjnych dla potrzeb przemysłu i dla celów przeciwpożarowych (w otoczeniu zbiornika są duże kompleksy leśne zaliczane do I kategorii zagrożenia pożarowego), poprawa ochrony przeciwpowodziowej doliny Bierawki poniżej wyrobiska popiaskowego Kopalni Kotlarnia w stronę koryta rzeki Odry, alimentowanie przepływów niskich w rzece Bierawce, poprawa warunków środowiskowych na obszarze prowadzonej eksploatacji górniczej złóż kruszyw mineralnych poprzez najbardziej przyjazną środowisku rekultywację zdegradowanego terenu poprzez wykorzystanie go do retencjonowania wody. Dzięki realizacji inwestycji przywrócona zostanie równowaga stosunków wodno-gruntowych w dolinie Bierawki w otoczeniu wyrobiska i poniżej niego. Zbiornik będzie posiadał zdolność retencyjną wynoszącą ponad 40 tys. m3, a koszt jego budowy szacuje się na kwotę 130 mln zł;
- budowę zbiornika przeciwpowodziowego Racławice Śląskie na rzece Osobłodze gm. Głogówek: zadanie będzie obejmowało budowę zbiornika wielozadaniowego o powierzchni zalewu przy 94 ha i pojemności wynoszącej do 5 mln m3. Głównymi efektami realizacji zadania będzie uzyskanie retencji w dolnej części zbiornika przy normalnym poziomie piętrzenia, poprawa ochrony przeciwpowodziowej doliny Osobłogi tuż poniżej granicy z Republiką Czeską do ujścia rzeki do Odry w Krapkowicach, alimentowanie przepływów niskich w rzece Bierawce, redukcja fali powodziowej na Osobłodze o 50, sukcesywne zwiększanie rezerwy powodziowej przy eksploatacji kruszywa, możliwość rekreacyjnego wykorzystania zbiornika. Za sprawą realizacji inwestycji uzyskana zostanie retencja na poziomie od 1 do 2 mln m3. Koszt zadania oszacowano na kwotę 165 mln zł. Zakłada się, że zbiornik powstanie do 2031 r.;
- „Naprawa i modernizacja skarp i urządzeń zbiornika wodnego Dzierżno Duże, stanowiącego ochronę przeciwpowodziową doliny Kłodnicy oraz podstawowe źródło zapewnienia wody żeglugowej dla Kanału Gliwickiego”: przedmiot inwestycji stanowi remont i doszczelnienie zapory czołowej zbiornika, remont budowli i urządzeń zrzutowych oraz naprawa i profilowanie skarp zgodnie z opracowaną dokumentacją. Realizacja powyższego zakresu pozwoli na uzyskanie dobrego stanu budowli hydrotechnicznej i przywrócenie oczekiwanego poziomu piętrzenia wody w zbiorniku. Obecnie zadanie jest w trakcie realizacji, polegającej na przygotowaniu dokumentacji. Projekt będzie realizowany do 2025 r., by po zakończeniu osiągnąć możliwości retencyjne, wynoszące blisko 85 mln m3 wody. Koszt inwestycji wyniesie ponad 67 mln zł;
- „Modernizacja obiektów zbiornika wodnego Wisła Czarne - drenaż skarpy odpowietrznej, przelew stokowy, sieć piezometrów - etap I, etap II”: realizacja zadania będzie polegać na remoncie elementów zbiornika wodnego Wisła Czarne tj. doszczelnieniu istniejącej przesłony przeciwfiltracyjnej na lewym przyczółku zapory, budowie systemu odwadniającego lewego i prawego przyczółka, budowie inklinometrów w rejonie prawego przyczółka, remoncie przelewu stokowego, remoncie sekcji S9-S12, remoncie murów bocznych niecki wypadowej oraz wykonaniu sieci piezometrów po zakończeniu prac doszczelniających.
Realizacja obu etapów zadania ma na celu doprowadzenie obiektu do możliwości zwiększenia retencji poprzez jej piętrzenie, co da dodatkowe 1 050 000 mln m3 na cele pitne i bytowe dla mieszkańców. Etap I będzie obejmował częściowe doszczelnienia istniejącej przesłony przeciwfiltrafyjnej na lewym przyczułku zapory, podczas gdy Etap II obejmie dokończenie prac związanych z doszczelnieniem istniejącej przesłony przeciwfiltracyjnej na lewym przyczółku zapory rozpoczętych w etapie I. Zadanie zostanie ukończone w roku 2025, a jego koszt to 16 mln zł.
Retencja interdyscyplinarnie
Poza zadaniami inwestycyjnymi, których głównym celem jest kształtowanie zasobów wodnych i wzrost poziomu retencji wód, RZGW w Gliwicach realizuje także inne zadania, które sprzyjają samej retencji oraz osiągnięciu celów wskazanych w strategicznym programie „Stop Suszy!”.
- Raptem w ubiegłym roku zakończyliśmy realizację dużego projektu inwestycyjnego w I etapie, mianowicie modernizacji jazów odrzańskich, zlokalizowanych we Wróblinie, Zwanowicach i Januszkowicach. Koszt zadania wyniósł ponad 107 mln zł. Równolegle rozpoczęliśmy II etap tego samego projektu, który dotyczy kolejnych jazów odrzańskich w miejscowościach Groszowice, Dobrzeń i Krępa. Choć zadania te współfinansowane ze środków UE w ramach programu POIiŚ, służą zapewnieniu stabilnych warunków żeglugowych i są prowadzone głównie z myślą o transporcie śródlądowym szlakiem Odrzańskiej Drogi Wodnej, przyczyniają się także retencji na największej rzece w zlewni – Odrze. Koszt realizacji II etapu projektu to ponad 200 mln zł – dodał p.o. Dyrektora Wód Polskich w Gliwicach, Marcin Jarzyński.
Nie bez znaczenia dla minimalizowania skutków suszy i przeciwdziałaniu temu zjawisku pozostają także lokalne partnerstwa do spraw wody, realizowane przez ośrodki Doradztwa Rolniczego w woj. śląskim i opolskim. W obu tych obszarach aktywnie uczestniczą specjaliści Wód Polskich w Gliwicach, pracujący w różnych jednostkach Gospodarstwa. Prowadzony dialog i współpraca pozwalają efektywnie rozpoznać potrzeby rolników i gospodarzy oraz projektować zadania inwestycyjne i utrzymaniowe, służące retencji w optymalny sposób. Zawarte porozumienia w ramach Partnerstw przyczyniają się także edukacji i upowszechnieniu wiedzy z zakresu potrzeby retencji wód i kształtowania jej zasobów. Jak się bowiem okazuje, poprawa zdolności retencyjnych cieków i obiektów melioracyjnych, przy użyciu jazów, przepustów, zastawek i innych urządzeń jest celem wielu stron, wielu środowisk użytkowników wód, w tym przede wszystkim rolnictwa. W ramach planu przeciwdziałania skutkom suszy i programu zapobiegania niedoborowi wody - poziom krajowej retencji wód do roku 2030 ma osiągnąć 15% średniego rocznego odpływu. Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie sukcesywnie zwiększa retencję, która obecnie zbliża się do poziomu 7%. Średnia europejska to 20%, dlatego nieodzowne będą kolejne przedsięwzięcia inwestycyjne w tym zakresie.
Zdjęcia: Lokalizacje na rzece Brynica (woj. opolskie), w których wybudowane zostaną jazy oraz zmodernizowany w 2021 r. jaz Wróblin na Odrze
*) Z przekazu publicznego: Radio RMF FM, Fakty, 27.6.2022r., godz. 16.00.
