• Urządzenia hydrotechniczne na śluzach, zbiornikach wodnych, jazach nie powodują zanieczyszczeń wód. Są eksploatowane zgodnie ze sztuką, z pełna starannością i z zastosowaniem środków eksploatacyjnych, dopuszczonych do użycia na tego rodzaju obiektach, zgodnie z normami stosowania
• Urządzenia hydrotechniczne wymagają serwisowania i przeglądów, by ich administrator miał pewność, że będą działać sprawnie i bezpiecznie, zwłaszcza przy konieczności interwencji w czasie wezbrania oraz dla potwierdzenia ich szczelności
• Serwis takich urządzeń nie powoduje przedostawania się do wód substancji szkodliwych dla środowiska, w tym ropopochodnych;
• W czasie przeglądów wprawia się w ruch poszczególne elementy urządzeń napędowych, co może powodować uwolnienie i przemieszczanie się z nurtem rzeki materiału zgromadzonego przed tym urządzeniem. Rumowisko w postaci piachu, odłamków skał, gałęzi, itp. naniesionych przez wodę nie jest tożsame z zanieczyszczeniem.

Na terenie województwa śląskiego i opolskiego zlokalizowanych jest wiele obiektów hydrotechnicznych, m. in. wielofunkcyjnych zbiorników wodnych, polderów, śluz i jazów. Jedną z funkcji tych ostatnich, obok zapewnienia stałego poziomu wody dla celów żeglugowych, jest przepuszczanie wód powodziowych. Aby było to możliwe konieczne jest sprawne działanie wszystkich mechanizmów tych obiektów, co pozwala na bezpieczne nimi operowanie, m. in. poprzez podnoszenie i opuszczanie segmentów odpowiadających za piętrzenie wody i tym samym utrzymywanie odpowiedniego jej poziomu w celu uniknięcia niebezpieczeństwa lokalnych podtopień. Sprawne działanie jazów wymaga okresowych przeglądów i prac serwisowych.

Wspomniane czynności stanowią część zadań prowadzonych przez PGW Wody Polskie w zakresie ochrony przeciwpowodziowej. Dzięki nim możliwa jest wczesna reakcja na ewentualne wezbrania i przeciwdziałanie ich skutkom.

Prace serwisowe wykonywano m.in. w dn. 15 kwietnia br. i dotyczyły one jazu segmentowo-klapowego zlokalizowany w km 43+100 rzeki Kłodnicy, w gliwickiej dzielnicy Łabędy. Ten obiekt hydrotechniczny umożliwia piętrzenie wody dla szczytowego stanowiska Kanału Gliwickiego i Portu Gliwice. Obiekt posiada otwory jazowe, które zamykane są segmentami zaopatrzonymi w stalowe klapy. Każde z zamknięć segmentowych wyposażone jest z kolei w indywidualny dwustronny mechanizm napędowy, umieszczony w budynkach sterowni zlokalizowanych na przyczółkach jazu. Zamknięcia napędzane są elektrycznie. W czasie przeglądu i serwisu sprawdza się wszystkie elementy jazu. Wykonywane cyklicznie ruchy serwisowe polegają na całkowitym położeniu klap jazu i podniesieniu segmentów, a następnie ich opuszczeniu i podniesieniu klap do rzędnych zapewniających piętrzenie wody dla zasilenia Kanału Gliwickiego. Zdarza się, że na wysokości jazu gromadzi się naniesiony przez wodę materiał w postaci rumowiska (piachu, odłamków skał, gałęzi itp.). Po uruchomieniu klap jazu (co może nastąpić także w przypadku wezbrania powodziowego) jest on transportowany z nurtem rzeki. Jego zauważalna ilość, pojawiająca się na powierzchni wody, może sugerować zanieczyszczenie. Jednak obecność takiego materiału niesionego przez wodę nie jest tożsama z zanieczyszczeniem i nie wiąże się z obecnością substancji ropopochodnych w środowisku wodnym.

Zbieżnie do prowadzonych prac serwisowych na jazie w gliwickich Łabędach uwagę mieszkańców miasta zwrócił materiał niesiony przez rzekę Kłodnicę, który następnie z jej nurtem mógł trafić do zbiornika Dzierżno Duże.

Na miejscu zdarzenia bezzwłocznie interweniowały Wody Polskie w Gliwicach a także Państwowa Straż Pożarna, które przeprowadziły wizję terenową. Na miejscu obecny był również Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Katowicach, który pobrał próby wody do badania. W wyniku wspólnych działań na miejscu udało ustalić się, że w wodzie nie ma substancji ropopochodnych oraz ścieków komunalnych. Prawdopodobną przyczyną sytuacji, która zwróciła uwagę mieszkańców mogły być prace konserwacyjne prowadzone na jazie i uwolniony w ich trakcie materiał, zgromadzony przez tym urządzeniem. W tym względzie trwają jednak analizy prób wody, pobranych zgodnie z kompetencjami, przez próbobiorców WIOŚ w Katowicach.

Wszystkim zgłaszającym służbom swoje spostrzeżenia dziękujemy za czujność i powiadamianie o zaobserwowanych odstępstwach od normy na ciekach wodnych. Przypominamy także o całodobowym numerze telefonu 22 470 10 01 oraz adresie email Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript., pod którym każdy powinien zgłaszać niepokojące zjawiska. Wczesna reakcja służb pozwala na skuteczne działania.