Informacja w sprawie zanieczyszczenia Kanału Gliwickiego - aktualizacja

Szczegóły

Odnosząc się do zainteresowania opinii publicznej sytuacją zanieczyszczenia wód Kanału Gliwickiego w V i VI sekcji tej drogi wodnej oraz w basenach portowych spółki akcyjnej Śląskie Centrum Logistyki (dalej: ŚCL S.A.), a także wobec pojawiających się w ostatnim czasie w publikacjach lokalnej i regionalnej prasy sugestiach, zwłaszcza pochodzących od władz jednostek samorządu terytorialnego, jakoby Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gliwicach (dalej: Wody Polskie) miał ponosić wyłączną odpowiedzialność za zaistniałą ww. sytuację, w tym za jej skutek w postaci pomoru ryb, Wody Polskie czują się w obowiązku zająć stanowisko w sprawie i tym samym objaśnić swoją rolę jako zarządcy drogi wodnej w przedmiotowych zdarzeniach, a także wyrazić swoje zdumienie wobec twierdzeń nadużywanych w przekazie publicznym w ostatnim czasie.

 

Nie jest prawdą jakoby Wody Polskie „zawodziły w zaistniałych okolicznościach”. Tym bardziej nie jest prawdziwe twierdzenie, że Wody Polskie „nie panują nad zaistniałą sytuacją”, choć zdaniem lokalnych władz powinny. Takie informacje wprowadzają w błąd mieszkańców i opinię publiczną, a w szczególności, tezy że to Wody Polskie są zobowiązane do „panowania” nad stanem wody w Kanale Gliwickim oraz do dyscyplinowania sprawców powstałych zanieczyszczeń. Wszelkie tego typu stwierdzenia tworzą fałszywy obraz sytuacji, która ma celu wzbudzić niepokój wśród lokalnej społeczności.

 

W zaistniałych okolicznościach kluczowa rola w rozwiązaniu problemu nie przypada tylko Wodom Polskim, będącym w tym przypadku przede wszystkim zarządcą drogi wodnej, odpowiedzialnym za zapewnienie odpowiednich parametrów, umożliwiających bezpieczne jej pokonanie przez załogi jednostek pływających, lecz w głównej mierze właściwemu terytorialnie inspektoratowi ochrony środowiska. Zgodnie bowiem z ustawą z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska (Dz. U. z 2021 r. poz. 1070 t.j.) do zadań, do których zobowiązana jest Inspekcja należy kontrola przestrzegania przepisów o ochronie środowiska, badanie i ocena stanu środowiska, w tym prowadzenie badań laboratoryjnych oraz podejmowanie dalszych działań, po wykryciu i wskazaniu źródła oraz emitenta powstałych zanieczyszczeń, w tym wypadku – zanieczyszczenia wód.

 

Wbrew pojawiającym sugestiom, czynionym przez przedstawicieli lokalnych władz, działania na rzecz osiągnięcia odpowiedniego stanu wód nie są wyłączną rolą Wód Polskich. Stan wód, zgodnie z przepisami prawa powszechnie obowiązującego oraz dokumentami strategicznymi, takimi jak Plany Gospodarowania Wodami, stanowi wypadkową wielu czynników, a osiągnięcie stanu dobrego wód jest także zadaniem administracji samorządowej. Z kolei badania i ocena jakości wód powierzchniowych są prowadzone przez właściwy organ Inspekcji Ochrony Środowiska w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska. Wody Polskie nie mają kompetencji ustawowych do takich działań.

 

Uprawnienia „do dyscyplinowania” mieszkańców, w zakresie „łamania” przez nich obowiązujących przepisów prawa, nie są przypisane wyłącznie Wodom Polskim. Wody Polskie mogą działać jedynie w granicach obowiązującego prawa i to jedynie w zakresie kontroli gospodarowania wodami, przede wszystkim dotyczącej stanu utrzymania urządzeń wodnych (wylotów) oraz legalności ich wykonania i korzystania z nich. Podstawowe kompetencje dyscyplinujące ustawodawca nadał innym podmiotom i organom, w tym choćby Policji, Inspektorowi Ochrony Środowiska, jak i lokalnym służbom (np. Straży Miejskiej) oraz samym jednostkom samorządu terytorialnego.

 

Należy podkreślić, że jednostki samorządu terytorialnego, zgodnie z przepisami ustawy Prawo ochrony środowiska sprawują kontrolę nad przestrzeganiem i stosowaniem przepisów o ochronie środowiska.

 

W ocenie Wód Polskich również zbyt daleko idącym uproszczeniem sprawy jest pojawiające się stwierdzenie, że to „nie gmina zanieczyszcza rzekę Kłodnicę”. W tym zakresie dyskusyjne jest już samo określenie „zanieczyszczania”. Powszechnie wiadomo bowiem, że spółki gminne i inne podmioty na terenie Gliwice od lat korzystają z wylotów do rzeki Kłodnicy i Kanału Gliwickiego, którymi odprowadzane są m.in. oczyszczone ścieki. Z wylotów posadowionych w skarpach rzeki i Kanału Gliwickiego korzystają także lokalni przedsiębiorcy, prowadzący swoją działalność na terenie miasta oraz osoby fizyczne. W czasie prowadzonych przez Wody Polskie w Gliwicach kontroli i weryfikacji stanu formalno-prawnego oraz koniecznych dla odprowadzania wód pozwoleń wodnoprawnych, wydawanych w przeszłości przez różne organy, wielokrotnie ujawniono, że nie wszyscy użytkownicy wylotów posiadają takowe pozwolenia lub korzystają z nich, nie dokonując przekroczeń. W każdym takim przypadku podejmowane były kroki zmierzające do usunięcia nieprawidłowości i przywrócenia stanu zgodnego z prawem.

 

Zwracamy zarazem uwagę, że Wody Polskie dopiero od 2018 r. posiadają stosowne uprawnienia do wydawania decyzji w zakresie korzystania z wód. Przez szereg dziesiątków lat uprawnienia w tym zakresie na terenie miasta posiadał również prezydent miasta. W związku z powyższym PGW WP RZGW Gliwice zwróci się do Prezydenta Miasta Gliwice o przekazanie informacji na temat wszystkich pozwoleń wodnoprawnych wydanych przez prezydenta do 2018 r a związanych z korzystaniem z wód rzeki Kłodnicy i Kanału Gliwickiego.

 

W tym miejscu podkreślić należy, że identyfikacja zanieczyszczeń, wykrywanie osób odpowiedzialnych za ich powstanie i nakładanie sankcji z tego tytułu nie leżą ani w obowiązkach, ani w prawach Wód Polskich. Nie zmienia to jednak faktu, że Wody Polskie w przedmiotowej sprawie, i to bez zbędnej zwłoki, podjęły właściwe dla siebie działania i nadal dokładają wszelkich starań w celu rozwiązanie przedmiotowego problemu. W tym zakresie Wody Polskie pozostają m.in. w stałym kontakcie z Powiatowym Centrum Zarządzania Kryzysowego w Gliwicach (dalej: PCZK w Gliwicach) oraz udzielają najpełniejszych informacji, by wspomóc pozostałe służby w ich czynnościach.

 

O zaangażowaniu Wód Polskich w sprawę świadczą czynności, jakie zostały do chwili obecnej wykonane oraz aktualne czynności, jakie obecnie są prowadzone, tj.:

  • Powiadomienie właściwych służb o zdarzeniu tj. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Katowicach (dalej: WIOŚ), Polski Związek Wędkarski (dalej: PZW) oraz PCZK w Gliwicach,
  • Prowadzenie codziennego monitoring sytuacji na Kanale Gliwickim i rzece Kłodnicy,
  • Weryfikacja pozwoleń wodnoprawnych wydanych Przedsiębiorstwu Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Gliwicach na wyloty posadowione na rzece Kłodnicy oraz Kanale Gliwickim,
  • Weryfikacja w terenie wylotów posadowionych w skarpach VI sekcji Kanału Gliwickiego,
  • Udostępnienie WIOŚ w Katowicach pozwoleń wodnoprawnych,
  • Zorganizowanie wizji terenowej z udziałem m.in. WIOŚ w Katowicach, ŚCL S.A., PZW i jednostek terenowych PGW WP,
  • Dokonanie uzgodnień z PCZK w Gliwicach w kwestii ewentualnie prowadzonych prac przez zarządcę kąpieliska leśnego oraz kompleksu basenowego „Olimpijczyk”, w efekcie których mogłoby dojść do zanieczyszczenia Potoku Leśnego i kolejno - zasilanego jego wodami - Kanału Gliwickiego,
  • Bieżące monitowanie działań podejmowanych przez WIOŚ oraz jednoczesne wnioski Wód Polskich o zintensyfikowanie działań w przedmiotowej sprawie,
  • Obniżenie i ponowne podniesienie poziomu wody w V i VI sekcji Kanału Gliwickiego w celu poprawy warunków bytowania ryb poprzez jej mechaniczne dotlenienie, wykonane w terminie od 05.04.2022 r. do 07.04.2022r.

 

O powyższych działaniach informujemy na bieżąco opinie publiczną m.in. w artykule pod adresem: https://gliwice.wody.gov.pl/aktualnosci/1522-informacja-w-sprawie-zanieczyszczenia-i-stanu-wod-v-i-vi-sekcji-kanalu-gliwickiego.