Zrealizowanym w formie zdalnej briefingiem prasowym dnia 16 lutego rozpoczęły się konsultacje społeczne aktualizowanych Planów Zarządzania Ryzykiem Powodziowym (aPZRP) w Gliwicach. Obszar administracyjny Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Gliwicach to drugi po Małopolsce region, w którym odbyły się takie spotkania.
W związku z pandemią covid-19 i wprowadzonymi obostrzeniami, spotkania podczas ogłoszonych przez Ministra Infrastruktury, a koordynowanych przez Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie, konsultacji społecznych dotyczących projektów aPZRP, zorganizowano w trybie online. Pierwsze z nich, dla regionu wodnego Górnej Odry odbyło się w Gliwicach 16 lutego br., drugie zaś, zaplanowane w Pszczynie dla regionu wodnego Małej Wisły, miało miejsce dzień później – 17 lutego br. Były one okazją dla blisko 300 podmiotów i osób indywidualnych do zgłoszenia swoich uwag, względem projektu tych strategicznych dokumentów, które nie tylko diagnozują ryzyko powodzi, wskazują obszary jego występowania, ale przede wszystkim zawierają zestawienie inwestycji – technicznych środków, które minimalizują zagrożenie powodzi na danym terenie.
Region Małej Wisły i Górnej Odry jako wyzwanie dla gospodarki wodnej
Na obszarze działalności RZGW w Gliwicach, jak w soczewce koncentrują się współczesne wyzywania, z jakimi boryka się gospodarka wodna w naszym kraju. Innego podejścia w walce z powodzią wymaga bowiem teren aglomeracji górnośląskiej, z obecnym tu dużym zagęszczeniem ludności i intensywnym przemysłem, zwłaszcza wydobywczym, innego rolnicze obszary Opolszczyzny, a jeszcze innego górzyste tereny Podbeskidzia.
- Obszar południowej Polski stosunkowo często nawiedzany jest przez mniejsze lub większe wezbrania, które występują na Podbeskidziu, gdzie szybki spływ powierzchniowy i duża dynamika sytuacji sprawia, że nawet pozornie niegroźny deszcz powoduje nagły przybór wód w korytach rzek. Także Odra, jako rzeka o charakterze górskim, przynosi wezbrania będące efektem nie tylko opadów w województwie śląskim czy opolskim. Stan wód na korycie tej rzeki jest bowiem także wypadkową sytuacji meteorologicznej i reakcji na nią u naszych południowych sąsiadów – w Republice Czeskiej. Dlatego tak ważne jest kompleksowe podejście do ryzyka powodzi, ujęte w projekcie aktualizowanych Planów ZRP i udział społeczeństwa w procesie ich tworzenia. Głos zabrany w sprawie przez mieszkańców gmin i ich instytucjonalnych przedstawicieli: wójtów, burmistrzów, prezydentów miast, starostów, jest nas szczególnie istotny, ponieważ poszczególne inwestycje, realizowane w ramach planu będą służyły właśnie mieszkańcom – zachęcił do udziału w konsultacjach społecznych Mirosław Kurz – Dyrektor RZGW w Gliwicach.
Działania podjęte w I cyklu PZRP
Mając na uwadze specyfikę regionu, w ramach I cyklu Planów Zarządzania Ryzykiem Powodziowym, przyjętych 2016r. i obowiązujących przez 6 lat, zrealizowano szereg ważnych inwestycji. Dla regionu wodnego Górnej Odry wymienić należy przede wszystkim długo wyczekiwaną budowę zbiornika Racibórz Dolny, ale także budowę prawostronnego obwałowania rzeki Odry w gminie Kuźnia Raciborska oraz odbudowę i remont jazów klapowych na rzece Kłodnicy. W regionie wodnym Małej Wisły wykonano z kolei regulację cieku Goczałkowickiego, uporządkowanie gospodarki wodnej zespołu zbiorników Przeczyce, Kuźnica Warężyńska i Pogoria a także podjęto się I-go etapu odtworzenia funkcjonalności obiektów przeciwpowodziowych doliny Przemszy. Zrealizowano również prace remontowe koryta i ubezpieczeń rzeki Przemszy, a także odbudowę koryta i obwałowań tej rzeki na obszarze miasta Sosnowiec, jak również budowę ubezpieczeń brzegowych rzeki Małej Wisły w miejscowości Dankowice.
W 2020 r. na terenie RZGW w Gliwicach czterokrotnie wystąpiły wezbrania – na przełomie maja i czerwca, w drugiej połowie czerwca, w sierpniu, po raz ostatni zaś w październiku. Ostatnie z wezbrań miało miejsce zarówno w regionie wodnym Małej Wisły jak i w Górnej Odry, gdzie na wielu wodowskazach odnotowano przekroczone stany ostrzegawcze i alarmowe. Podobna sytuacja w tej skali miała miejsce w 1936r. W październiku 2020 r., z uwagi na utrzymujące się prognozy podtopień, po raz pierwszy uruchomiono, ukończony w czerwcu 2020 r., zbiornik Racibórz Dolny. W ciągu 5 dni obiekt zgromadził 50 mln m3 wody, a ponieważ wypełniony został w 30%, mógł jej jeszcze przyjąć ok. 140 mln m3. Na skutek ścięcia przez zbiornik fali powodziowej, a także dzięki wypracowaniu optymalnego rozwiązania pozwalającego uniknąć nałożenia się na siebie fal wezbraniowych, uchroniono przed zalaniem wiele miejscowości, w tym m.in. Bierawę, Koźle, Brzeg, czy też oczyszczalnię ścieków w Kędzierzynie-Koźlu.
- Zakończona z sukcesem budowa zbiornika Racibórz Dolny, stanowiąca kluczową inwestycję w I cyklu Planów Zarządzania Ryzykiem Powodziowym, to przykład działania świadczącego o zasadności realizacji przedmiotowych planów - powiedział podczas spotkań konsultacyjnych Z-ca Dyrektora RZGW w Gliwicach ds. Ochrony Przed Powodzią i Suszą Marcin Jarzyński.
Zadania zaplanowane do realizacji w ramach aPZRP
W aktualizowanych Planach Zarządzania Ryzykiem Powodziowym dla regionu wodnego Górnej Odry zaplanowano łącznie 27 zadań, w tym 9 kontynuowanych i 18 nowych. Wśród najważniejszych inwestycji należy tu wymienić poprawę stanu bezpieczeństwa przeciwpowodziowego w górnym dorzeczu Wisły i Odry, realizację budowy zbiornika Racławice Śląskie na rzece Osobłodze, przebudowę Polderu Żelazna w mieście Opole, rozpoczęcie budowy zbiornika przeciwpowodziowego Kotlarnia na rzece Bierawce, a także budowę, przebudowę i modernizację wału przeciwpowodziowego rzeki Odry od miejscowości Dziergowice w gminie Bierawa do Kędzierzyna-Koźla. Wykonana zostanie także budowa, przebudowa i modernizacja wału przeciwpowodziowego rzeki Odry na terenie Kędzierzyna-Koźla, przy miejskiej oczyszczalni ścieków oraz przebudowa i modernizacja wałów rzeki Odry na odcinku od miejscowości Lasaki do miejscowości Poborszów.
Z kolei na obszarze regionu wodnego Małej Wisły w aktualizacji Planów Zarządzania Ryzykiem Powodziowym zaplanowano wykonanie łącznie 30 zadań, w tym 22 kontynuowanych i 8 nowych. Najważniejsze spośród nich to przebudowa i odbudowa fragmentów obustronnych wałów przeciwpowodziowych rzeki Gostynki, w tym w miejscowości Tychy, przebudowa oraz nadbudowa obwałowań Iłownicy w gminie Czechowice-Dziedzice, odbudowa i przebudowa obwałowań przeciwpowodziowych rzeki Mleczna na terenie Bierunia Starego, a także modernizacja i nadbudowa lewostronnego obwałowania rzeki Wisły w Bieruniu-Czarnuchowicach wraz z odwodnieniem terenów zawala rzeki Przemszy w gminie Bieruń.
Kwota, na którą planowane są prace w ramach aPZRP w Regionach Wodnych Górnej Odry i Małej Wisły to ponad 982 mln zł.
Kontynuacja spotkań w ramach konsultacji społecznych
Cykl konsultacji społecznych aktualizowanych Planów Zarządzania Ryzykiem Powodziowym zakończy się spotkaniami w Elblągu i Słupsku, które odbędą się 26 i 27 maja. Rejestracja na konsultacje rozpoczyna się zawsze na 3 tygodnie przed konkretnym spotkaniem na stronie www.stoppowodzi.pl. Z uwagi na sytuację epidemiczną spotkania w lutym i marcu odbywają się w trybie online. Jeśli obostrzenia zostaną zniesione, możliwa będzie organizacja kolejnych spotkań w tradycyjnej formule. Wszelkie informacje znaleźć można w aktualnościach na stronie www.stoppowodzi.pl.
