Za sprawą kończącej się w bieżącym roku modernizacji obiektów hydrotechnicznych zlokalizowanych na rzece Odrze w województwie opolskim nie tylko wzrośnie niezawodność i bezpieczeństwo ich użytkowania, ale także bezpieczeństwo przeciwpowodziowe regionu.

Realizacja przedmiotowych zadań przyczyni się do rozwoju Odrzańskiej Drogi Wodnej, dzięki utrzymaniu na niej parametrów III klasy drogi wodnej. Zmodernizowany szlak żeglugowy i ulokowane na nim obiekty – kolejne, które poddane zostały w ostatnich latach przez Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gliwicach pracom remontowym – to możliwość ich szerszego wykorzystania przez niskoemisyjny i przyjazny środowisku transport.

Inwestycje realizowane przez Gospodarstwo na śluzach w Januszkowicach i Krapkowicach, a także na jazach w Krępie, Groszowicach i Dobrzeniu prowadzone są w ramach trzech Projektów pn.:
- „Modernizacja śluzy oraz sterowni na stopniu wodnym Januszkowice wraz z przebudową awanportów”,
- „Modernizacja śluzy oraz sterowni na stopniu wodnym Krapkowice wraz z przebudową awanportów”
- „Modernizacja jazów odrzańskich na odcinku w zarządzie RZGW Gliwice - woj. opolskie (etap II)”.

Obiekty te, podobnie jak pozostałe budowle i urządzenia hydrotechniczne znajdujące się Odrzańskiej Drodze Wodnej i umożliwiające transport rzeczny, spełniały swoje zadania przez dziesięciolecia. Mimo więc nowoczesnej, jak na swoje czasy myśli technicznej, po kilkudziesięciu latach użytkowania uległy znacznemu wyeksploatowaniu. Możliwość poddania ich koniecznej modernizacji pojawiła się wraz z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej i przyznaniem na ten cel potrzebnych środków finansowych.

Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie, które przejęło dn. 1 stycznia 2018 r. kompetencje m.in. działających wcześniej poszczególnych Regionalnych Zarządów Gospodarki Wodnej, od początku swego istnienia zrealizowało już na tej drodze wodnej wiele inwestycji. Ukończona została m.in. modernizacja wszystkich sześciu śluz Kanału Gliwickiego czy jazów na stopniach wodnych Wróblin, Januszkowice i Zwanowice na rzece Odrze. Obecnie realizowane zadania na kolejnych odrzańskich stopniach wodnych obejmują z kolei modernizację śluz w Januszkowicach i Krapkowicach oraz jazów w Krępie, Dobrzeniu i Groszowicach. Obserwowane postępy prac pozwalają wnioskować, że inwestycje te ukończone zostaną w terminie, tj. do końca br. 

Modernizacja śluzy Januszkowice to koszt blisko 200 mln zł. Projekt uzyskał dofinansowanie unijne w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko 2014-2020.

Inwestycja na śluzie Januszkowice obejmuje przede wszystkim przebudowę istniejącej śluzy małej poprzez jej częściową rozbiórkę i budowę w jej miejscu śluzy o parametrach 190m długości x 12m szerokości oraz przebudowę komory pociągowej. Zaawansowanie robót w ramach zadania wyniosło już blisko 70%. Poza ukończeniem większości najważniejszych prac konstrukcyjnych (m.in. rozebrano komorę małej śluzy, zakończono prace związane z jej przebudową, trwają roboty związane z przebudowywaną śluzą pociągową) na obiekcie wykonano także m.in. nowy język rozdzielczy czy budynek socjalno-magazynowy. Przebudowywana komora śluzy pomyślnie przeszła już testy szczelności. 

Zdj. Prace na śluzie Januszkowice

Sukcesywnie postępują także prace na drugiej ze śluz – śluzie Krapkowice – na której zaawansowanie rzeczowe wynosi ponad 50%. Także w ramach tego zadania budowana jest nowa komora śluzy o parametrach 190m długości x 12m szerokości oraz przebudowywana komora pociągowa obiektu. Podobnie jak w przypadku inwestycji w Januszkowicach wykonano tu już zasadnicze prace żelbetowe oraz te związane z montażem wrót i ich napędów. Ukończono również m.in. syfon rzeki Sonia i nowy język rozdzielczy od wody dolnej. Na obiekcie trwa obecnie modernizacja pozostałej infrastruktury i obiektów towarzyszących.

Prace związane z przebudową śluzy Krapkowice to zadanie o wartości ok. 220 mln zł. Także ten Projekt uzyskał dofinansowanie unijne w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko 2014-2020.

Zdj. Prace na śluzie Krapkowice

Trzecią z inwestycji realizowanych przez Wody Polskie w Gliwicach na rzece Odrze na terenie województwa opolskiego jest wskazana już modernizacja jazów na stopniach wodnych Krępa, Groszowice i Dobrzeń. Przedmiotowy projekt obejmuje trzy oddzielne przedsięwzięcia budowlane, mające wspólny cel - utrzymanie na rzece parametrów III klasy drogi wodnej, na sumarycznym odcinku o długości ok. 20 km, poprzez zapewnienie stałego poziomu piętrzenia wody, gwarantującego żeglugę po tej części Odrzańskiej Drogi Wodnej.

Łączna wartość tej inwestycji wynosi ponad 205 mln zł. Również dla niej otrzymano dofinansowanie unijne, podobnie jak w przypadku śluz Januszkowice i Krapkowice przyznane w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko 2014-2020.

Zaawansowanie rzeczowe robót na jazach Krępa, Dobrzeń i Groszowice wynosi ok. 60%. Zakres realizowanych na nich prac jest podobny i obejmuje przebudowę jazów sektorowych na jazy klapowe z napędem hydraulicznym oraz automatycznym i zdalnym sterowaniem. Na obecny moment zakończono przebudowę dwóch z trzech przęseł na każdym z tych obiektów hydrotechnicznych (tj. m.in. wymieniono dotychczasowe konstrukcje żelbetowe przęseł, filarów i przyczółków oraz zamknięcia sektorowe na zamknięcia klapowe z napędami hydraulicznymi). Postępują także prace związane z modernizacją obiektów towarzyszących, w tym maszynowni i sterowni, przepławek dla migracji ryb dwuśrodowiskowych czy kładek technologicznych nad jazami i awanportami śluz. Ku końcowi zmierzają także roboty ubezpieczeniowe na tamach rozdzielczych, poszurach jazowych i skarpach brzegowych. 

Zdj. Prace na jazach Krępa, Dobrzeń i Groszowice

- Planujemy ukończenie inwestycji w Januszkowicach do końca lipca, w Krapkowicach – do końca sierpnia, a w Krępie, Dobrzeniu i Groszowicach - do końca grudnia br. Cieszymy się, że mimo dynamicznej sytuacji gospodarczej termin ich realizacji nie został zmieniony. Modernizacja odrzańskich obiektów hydrotechnicznych umożliwi utrzymanie na tych fragmentach rzeki parametrów III klasy drogi wodnej, co pozwoli na rozwój przyjaznych środowisku środków transportu. Co istotne, podczas realizacji inwestycji przebudowywane są istniejące obiekty, brak natomiast zbędnej ingerencji w koryto Odry. Co do zasady bowiem, wszelkie prace w obrębie cieków wodnych prowadzone są przez Wody Polskie na podstawie analiz i badań modelowych oraz w harmonii z naturą i zachowaniem równowagi między prawami przyrody a potrzebami człowieka. Modernizacja śluz w Januszkowicach i Krapkowicach oraz jazów w Krępie, Dobrzeniu i Groszowicach zwiększy także bezpieczeństwo przeciwpowodziowe, stanowiące priorytet Gospodarstwa, związane w tym przypadku ze sprawnością i niezawodnością przedmiotowych budowli i urządzeń. – podkreśla Mirosław Kurz, Dyrektor PGW Wody Polskie Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Gliwicach.