Gdyby nie szeroko zakrojone prace modernizacyjne dziś ulegałby dekapitalizacji. Nie remontowany gruntownie w takiej skali przez minionych ponad 80 lat padł ofiarą nawracających usterek i awarii. Wystarczy powiedzieć, że jedna z komór śluzy w gliwickich Łabędach przez blisko ćwierć wieku nie była użytkowana z powodu uszkodzenia i braki możliwości naprawy. Kanał Gliwicki – bo o nim mowa, dziś odzyskał dawną świetność, a administrator szlaku zyskał pewność co do bezpieczeństwa drogi wodnej dla załóg jednostek pływających i obsługi obiektów hydrotechnicznych.
Z okazji ukończenia inwestycji pn. „Modernizacja śluz odrzańskich na Kanale Gliwickim, na odcinku w zarządzie RZGW Gliwice - przystosowanie do III klasy drogi wodnej - etap II", obejmującej modernizację śluz Sławięcice i Nowa Wieś, dzisiaj – 14 czerwca br. - odbyła się uroczysta konferencja przy udziale prasy. W spotkaniu na śluzie Sławięcice, znajdującej się na odcinku Kanału Gliwickiego na terenie gminy Kędzierzyn, udział wzięli m.in. Dyrektor Przedstawicielstwa Regionalnego Komisji Europejskiej w Polsce – Jacek Wasik, Dyrektor Departamentu Gospodarki Wodnej i Żeglugi Śródlądowej Ministerstwa Infrastruktury Monika Niemiec-Butryn, Wojewoda Opolski Sławomir Kłosowski, parlamentarzyści z regionu, Prezes Wód Polskich Przemysław Daca, Dyrektor RZGW w Gliwicach Mirosław Kurz, przedstawiciele Wykonawcy – firmy SKANSKA S.A., Inżynier Kontraktu inwestycji, przedstawiciele samorządu oraz wielu innych, znamienitych gości.
W trakcie konferencji, stanowiącej uroczyste zakończenie Projektu, zaprezentowano założenia i przebieg prac modernizacyjnych, realizowanych w ramach jego drugiego etapu. W czasie towarzyszącej im wymianie informacji głos zabrał m.in. Dyrektor Przedstawicielstwa Regionalnego Komisji Europejskiej Jacek Wasik, wskazując na znaczący wkład funduszy europejskich w realizację inwestycji, jak również Prezes Wód Polskich Przemysław Daca oraz Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Gliwicach Mirosław Kurz, odpowiedzialny za realizację inwestycji.
- Patrząc na Kanał Gliwicki i jego zmodernizowane śluzy jestem pewien, że dobra współpraca administracji rządowej, samorządu, służb odpowiedzialnych za utrzymanie dróg wodnych, systemowe wykorzystywanie środków inwestycyjnych świadczą o potencjale wodnych autostrad i dowodzą sukcesywnej realizacji postawionych sobie zamierzeń. - podkreślił Prezes Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie.
- Dzięki inwestycjom takim jak ta możemy być pewni, że wzrasta poziom bezpieczeństwa mieszkańców, oraz atrakcyjność regionu w obszarze naszej administracji, poprawiają się warunki dla żeglugi. Jednocześnie, będąc zarządcą blisko 6 tys. km rzek na obszarze trzech województw jestem przekonany, że także inne nasze duże inwestycje, realizowane w tym roku – a prowadzimy ich łącznie bez mała 30 (dokładnie 27), których szacunkowa wartość to blisko 1,7 mld zł staną się wkrótce okazją do podobnego spotkania, jak to dzisiejsze i będą sukcesem Wód Polskich. - dodał Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Gliwicach Pan Mirosław Kurz.
Po zakończonych prelekcjach przybyli na Kanał Gliwicki goście mieli możliwość zwiedzić śluzę Sławięcice, zapoznając się z efektami ukończonych robót. Po prezentacji obiektu hydrotechnicznego odbył się kilkudziesięciominutowy rejs ze śluzy Sławięcice do drugiej zmodernizowanej śluzy - Nowa Wieś. Podróż statkiem stała się dla gości okazją do dyskusji oraz dalszej wymiany poglądów, dotyczących możliwości rozwoju żeglugi śródlądowej z wykorzystaniem odnowionej infrastruktury. Przede wszystkim jednak rejs był sposobnością żeby zobaczyć efekty modernizacji również od strony wody. Po zakończonym rejsie zwiedzono również śluzę Nowa Wieś, na której wykonano podobny zakres prac modernizacyjnych, usprawniając i zwiększając bezpieczeństwo i niezawodność jej funkcjonowania.
Decyzja stanowiąca o konieczności modernizacji Kanału Gliwickiego, w tym śluz Sławięcice i Nowa Wieś, podjęta została celem dostosowania tego wyjątkowego w skali kraju kanału do III klasy drogi wodnej. Było to możliwe dzięki działaniom poprawiającym stan techniczny oraz bezpieczeństwo znajdujących się na nim budowli i urządzeń elektromechanicznych, a także dzięki wprowadzeniu elektronicznego systemu zarządzania i kontroli pracy śluz, wraz z przesyłaniem informacji do odpowiednich jednostek Wód Polskich. Prace te pozwoliły także Wodom Polskim w Gliwicach zyskać pewność co do niezawodności śluz. Umożliwiły również zwiększenie przepustowości całego Kanału oraz oszczędne gospodarowania wodą w trakcie śluzowań.
W ramach kilkuetapowej modernizacji Kanału Gliwickiego Wody Polskie w Gliwicach przeprowadziły już remonty śluz Łabędy, Dzierżno, Rudziniec i Kłodnica. Koszt prac zrealizowanych w ramach bieżącej inwestycji, a więc na śluzach Sławięcice i Nowa Wieś wyniósł blisko 70 mln zł, z czego wartość dofinansowania z Funduszu Spójności w ramach POIiŚ 2014-2020 to ponad 59 mln zł. Roboty remontowe na obiektach rozpoczęły się w IV kwartale 2017 r. i trwały do czerwca br. Cały ich zakres został uzgodniony z Opolskim Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków. Instytucję wdrażającą środki Unii Europejskiej stanowiło Centrum Unijnych Projektów Transportowych. Roli Wykonawcy inwestycji podjęła się firma SKANSKA S.A., Inżynierem Projektu było natomiast konsorcjum firm Sweco Polska Sp. z o.o. W ramach przeprowadzonych robót przede wszystkim wykonano wrota w komorach śluz, naprawiono ich stalowe ściany, zmodernizowano mechanizmy służące do śluzowania, reprofilowano betony na głowach śluz w komorach, wybudowano kanały obiegowe na tych obiektach czy zmodernizowano instalacje zasilania i instalacji wewnętrznych. Poza powyższym, zdecydowano także o konieczności odmulenia awanportów śluz i wykonaniu na nich nowych dalb, wykonaniu pomostów dla załóg jednostek pływających, wyposażonych w energię elektryczną i wodę do ich użytku, modernizacji budynków sterowni głównej oraz maszynowni, a także wybudowano budynki socjalne i zagospodarowano teren wokół nich.
Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie ukończyło już remonty na wszystkich śluzach Kanału Gliwickiego. Zostały one przeprowadzone z umożliwieniem żeglugi przez cały czas trwania projektu, bez konieczności jej ograniczania. W ramach modernizacji tak inwestorowi, jak i wykonawcom udało się ocalić od zapomnienia unikatowi w skali kraju historyczny charakter śluz, jaki nadali im budowniczy w pierwsze połowie XX w. Jednocześnie stworzono bezpieczne warunki pracy dla obsługi, uwzględniając elementy nowoczesnego wyposażenia i automatyki. Koszt modernizacji śluz Kanału Gliwickiego wyniósł łącznie ponad 246 mln zł. W najbliższym czasie Wody Polskie planują kontynuację prac na tej wyjątkowej drodze wodnej poprzez realizację kolejnych etapów modernizacji kanału. Stanowić je będą Projekty wpisane do Programu Planowanych Inwestycji na lata 2021-2027, pn. „Modernizacja Kanału Gliwickiego - szlaku żeglownego i jego ubezpieczeń brzegowych – etap I” na sekcji V i VI, oraz „Modernizacja Kanału Gliwickiego - szlaku żeglownego i jego ubezpieczeń brzegowych – etap II” na sekcjach 0, I, II, III i IV.
