Polska należy do krajów o najuboższych zasobach wodnych w całej Unii Europejskiej. Na jednego mieszkańca naszego kraju, w okresie suszy, przypada zaledwie 1000 m3 wody na cały rok. To nawet 4 razy mniej niż w innych krajach UE! Sytuację dodatkowo pogarszają zmiany klimatyczne, jakie obserwujemy w ostatnich latach. Naprzemiennie występujące nawalne deszcze oraz okresy suszy stanowią zagrożenie dla ludzi, gospodarki i środowiska. Są wyzwaniem dla współczesnej gospodarki wodnej.

   Emisją filmu „Stop suszy” chcemy otworzyć społeczną dyskusję na ten temat. Przeanalizowaliśmy go wnikliwie, dzięki badaniom przeprowadzonym na potrzeby programu Stop suszy! To właśnie od niego pochodzi tytuł filmu, którym chcemy zwrócić uwagę na narastający problem.

Zobacz film: Stop suszy!

 

   Odpowiedzią – zarówno na problem suszy, jak i powodzi – jest retencja. Duże zbiorniki wodne poprawiają sytuację w całych regionach. Stabilizują poziom wód w rzekach i pomagają odnowić ich naturalny, biologiczny przepływ. Wyrównują również poziom wód gruntowych. Tego typu działania są zakrojone na wiele lat. W ramach Programu Rozwoju Retencji, zainicjowanemu przez Ministerstwo Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej, zaplanowanych jest 94 inwestycji, które będą realizowane przez Wody Polskie do 2027 r. z perspektywą do 2030 r. Planowana jest m.in. budowa 30 nowych zbiorników wodnych, w tym – 9 dużych. Na inwestycje związane z retencją przeznaczonych będzie 14 mld zł. Dzięki wieloletniemu planowi, środki zostaną uruchomione już w tym roku.

   W walce z suszą i powodzią konieczne są wielokierunkowe działania z zakresu dużej oraz małej retencji. Mniejsze zbiorniki retencyjne, stawy oraz oczka wodne lokalnie wspomagają bilans wodny. Pomocne jest również zalesianie nieużytków oraz odtwarzanie terenów podmokłych. Istotne jest także tworzenie błękitno-zielonej infrastruktury w miastach. Dzisiaj sporym problemem, który trapi tereny zurbanizowane, są duże przestrzenie pokryte asfaltem i betonem. Podczas obfitych opadów wzbierająca woda nierzadko powoduje lokalne podtopienia. Następnie szybko „ucieka”, co sprzyja niemal natychmiastowemu wysychaniu gleby i w efekcie – suszy. Trzeba podejmować działania, które będą zapobiegać tym zjawiskom. Poprawa retencji glebowej jest także ważnym celem dla rolnictwa. W ramach kompleksowych planów, które mają przeciwdziałać suszy, duży nacisk kładziony jest na zastosowanie właściwych rozwiązań w rolnictwie, takich jak melioracje odwadniająco-nawadniające, które odprowadzają nadmiar wody opadowej, a jednocześnie zachowują ją na okres suszy. Na poziomie gospodarstw domowych warto również postawić na mikroretencję i np. zamiast wymagającego obfitego podlewania trawnika, wybrać łąkę kwietną, która na długo zachowuje wilgoć.

   Potrzebna jest również zmiana świadomości społecznej w podejściu do wody. Nie do wszystkiego trzeba używać najwyższej jakości wody pitnej. Ogródek można podlać deszczówką. To rozwiązanie jest dobre dla portfela i dla środowiska. W kampanii edukacyjnej Stop suszy!, zwracamy też uwagę na problem marnowania żywności. Wyrzucanie artykułów spożywczych, to trwonienie setek litrów wody użytej do ich wytworzenia. Przykładowo bochenek chleba, który wyląduje w koszu, to nawet 400 litrów zmarnowanej wody. Wodą trzeba zatem w sposób zrównoważony gospodarować – zarówno w skali gospodarstwa domowego, gminy, jak i całego  kraju.

  Program Stop suszy! realizowany przez Wody Polskie oraz Program Rozwoju Retencji ogłoszony przez MGMiŻŚ podchodzą kompleksowo do kwestii gospodarowania wodami. Oba przedsięwzięcia wzajemnie się uzupełniają. Minister Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej zaprasza na półroczne konsultacje społeczne, które odbędą się w 15 miastach w Polsce. Potrwają od sierpnia tego roku do lutego przyszłego roku. Podczas spotkań przedstawiony zostanie projekt pierwszego w Polsce planu przeciwdziałania skutkom suszy (PPSS). Plan ten wraz z planami gospodarowania wodami, planami zarządzania ryzykiem powodziowym oraz utrzymania wód, ma się przyczynić do poprawy stanu gospodarki wodnej w Polsce. PPSS zostanie przyjęty w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw gospodarki. Prace nad jego zakończeniem są przewidziane na 2020 rok. Polska znajdzie się w gronie 10 państw europejskich, które mają opracowany plan przeciwdziałania skutkom suszy. Dokumenty o tej randze opracowały: Wielka Brytania, Francja, Włochy, Hiszpania, Portugalia, Słowacja, Czechy, Węgry i Ukraina.

 

   ♦  Film „Stop suszy” od 6 sierpnia jest dostępny na: stopsuszy.pl oraz na kanale YouTube i na FB Wód Polskich.

Miniony weekend przyniósł dynamiczną sytuację pogodową na obszarze Górnego Śląska i Zagłębia.

Ulewny opad deszczu w dniu 27 lipca 2019r. (ok 80 mm w ciągu 30 minut) w połączeniu z nienadążającym systemem kanalizacyjnym w aglomeracji górnośląskiej spowodował lokalne podtopienia dróg, tuneli, uszkodzenia nawierzchni i drzewostanu. Wody opadowe wdarły się do piwnic budynków mieszkalnych i użyteczności publicznej, powodując zagrożenie dla bezpieczeństwa ludzi i mienia.

Obserwowana sytuacja, która wymagała interwencji służb stanowi typowy przykład tzw. powodzi miejskiej, czyli zjawiska, w czasie którego niebezpieczeństwo stwarzają wody opadowe, oddziałujące bezpośrednio na miejskie systemy kanalizacji deszczowej, nie zaś wody z koryt rzecznych.

Dynamiczne warunki pogodowe zmobilizowały służby gliwickich Wód Polskich, które w czasie nawalnego deszczu na bieżąco monitorowały sytuację na administrowanych ciekach w regionie, choć zagrożenie nie zostało wywołane ze strony rzek w zarządzie RZGW w Gliwicach.

Zrównoważone gospodarowanie wodą na obiektach hydrotechnicznych, bieżący monitoring, wczesne diagnozowanie zjawisk meteorologicznych, współpraca ze służbami i sztabami zarządzania kryzysowego sprzyja minimalizacji ryzyka powodzi ze strony cieków.

Jak pokazał ostatni weekend na Górnym Śląsku i w Zagłębiu, ważne dla bezpieczeństwa mieszkańców i infrastruktury jest prawidłowe utrzymanie systemów kanalizacyjnych w miastach, dbałość o stosowanie rozwiązań projektowych, umożliwiających wydolność kanalizacji oraz zbilansowana zabudowa, której towarzyszą tereny zielone i zbiorniki retencyjne, przechwytujące wody opadowe.

 

Zajęcia praktyczne, wymiana doświadczeń służb, wykłady eksperckie, a wszystko na wodach zbiornika wodnego Łąka. Tak w dużym skrócie wyglądały ćwiczenia kluczowych formacji i służb dla bezpieczeństwa przeciwpowodziowego, które odbyły się w przy zaangażowaniu gliwickich Wód Polskich w dniach 5 i 23 lipca 2019r.

Zbiornik wodny Łąka, położony w powiecie pszczyńskim stał się bardzo dobrym miejscem do szkolenia dla służb, a zwłaszcza dla dowódców Jednostek Ratowniczo-Gaśniczych Wojewódzkiej Komendy Straży Pożarnej w Katowicach oraz kadry 13. Śląskiej Brygady Obrony Terytorialnej. Głównym celem trwających dwa dni praktycznych i teoretycznych zajęć było sprawdzenie i udoskonalenie zdolności reagowania służb na zagrożenia w trakcie powodzi, przeciwdziałanie którym jest niezwykle ważne dla Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Gliwicach.

W czasie pierwszej, teoretycznej części treningu Strażacy oraz Terytorialsi mieli okazję, aby poszerzyć swoją wiedzę z zakresu urządzeń i budowli hydrotechnicznych, gospodarowania wodą na tych obiektach w czasie powodzi, zadań służb Wód Polskich w czasie wezbrań i podtopień oraz prowadzenia działań zapobiegających powodziom. Informacjami z tego zakresu w czasie wykładu podzielił się ekspert gliwickich Wód Polskich w zakresie bezpieczeństwa, Pan Janusz Majewski.

Drugi etap ćwiczeń polegał na praktycznej symulacji działań, podejmowanych w celu przeciwdziałania zagrożeniu powodziowemu oraz zwalczaniu skutków ich wystąpienia. Blisko stu uczestników przećwiczyło na wodach zbiornika Łąka scenariusze operacyjne, dzięki czemu potwierdzono przygotowanie służb do prowadzenia akcji, związanych z ochroną ludności i mienia przed skutkami tego groźnego żywiołu.

- Wody Polskie ceniąc pracę formacji chętnie włączają się w organizację działań prewencyjnych z zakresu bezpieczeństwa publicznego, takich jak ćwiczenia, manewry terenowe, wykłady teoretyczne, które w przyszłości znacząco usprawniają współpracę służb. Bezpieczeństwo mieszkańców terenów nadrzecznych stanowi priorytet gliwickich Wód Polskich, zaś organizacja ćwiczeń, takich jak połączone przedsięwzięcie Wojsk Obrony Terytorialnej, Straży Pożarnej i Wód Polskich, sprawiają że ten priorytet łatwiej jest realizować – zaznacza Łukasz Lange, Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Gliwicach.

Zaangażowanie służb oraz przygotowanie pracowników Wód Polskich do reagowania w sytuacjach kryzysowych okazało się niezwykle ważne w czasie tegorocznego majowego wezbrania, zwłaszcza w regionie wodnym Małej Wisły.

 

Mapa drogowa – VI aktualizacja Krajowego programu oczyszczania ścieków komunalnych

Wody Polskie przygotowały „Mapę drogową dla aglomeracji ubiegających się o ujęcie w VI aktualizacji Krajowego programu oczyszczania ścieków komunalnych" (VI AKPOŚK) oraz nową wersję wytycznych do wyznaczania, zmiany lub likwidacji aglomeracji ściekowych. Dokumenty te zawierają szczegółowy harmonogram prac oraz założenia i warunki, jakie muszą zostać spełnione, aby aglomeracja została prawidłowo wyznaczona, a zaplanowane przez nią inwestycje zostały ujęte w szóstej aktualizacji programu. Publikacja mapy i wytycznych poprzedzona została inicjacją cyklu szkoleń dla pracowników jednostek organizacyjnych PGW Wody Polskie przeprowadzanych celem ujednolicenia procesu opiniowania aktów prawa miejscowego dotyczących aglomeracji ściekowych.

 

Pliki do pobrania:

  1. Mapa drogowa dla VI AKPOŚK
  2. Wytyczne do wyznaczania, zmiany lub likwidacji aglomeracji (2019)

Pod patronatem honorowym Prezesa Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie odbywa się XL Międzynarodowy Rejs Przyjaźni PTTK pn. „Odra 2019 – rzeka, która łączy”. 21 czerwca uczestnicy wydarzenia wyruszyli na wody Kanału Gliwickiego, by z lokalnej mariny rozpocząć wyprawę do Szczecina. Armada kilkudziesięciu jednostek na trasie swojej przeprawy odwiedzi blisko 30 lokalizacji, a wszystko w jubileuszowym roku obchodów 200 rocznicy podpisania Protokołu Bohumińskiego, regulującego żeglugę na Odrze. Intencje tego strategicznego dokumentu z 1819r., ujęte m.in. w słowach: Zagospodarowanie Odry należy przeprowadzić tak aby: zachować dwoistą właściwość nurtu rzeki z jednej strony dużą wodę powodziową bez szkód rzeką przeprowadzić, z drugiej przy niskiej wodzie głębokość odpowiednią dla transportu wodnego osiągnąć, wyrażały główne funkcje Odrzańskiej Drogi Wodnej. Dziś szlak przechodzi kompleksowe prace modernizacyjne, skupione głównie na kluczowych obiektach hydrotechnicznych, umożliwiających żeglugę oraz zachowanie bezpieczeństwa przeciwpowodziowego. Uczestnicy Rejsu Przyjaźni przepłyną m.in. przez Opole, Brzeg, Oławę, Wrocław, Ścinawę, Słubice, Kostrzyń nad Odrą, Widuchową i Szczecin. Rejsowi, promującemu Odrzańską Drogę Wodną towarzyszyć będzie zwiedzanie miast na szlaku, wodniacki biwak oraz rozmowy na temat żeglugi śródlądowej.

 

fot. Marina Gliwice

Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gliwicach we wtorek 18 czerwca br. zaprezentował opinii publicznej kluczowy zakres prac modernizacyjnych Kanału Gliwickiego. Stało się to możliwe za sprawą konferencji prasowej na śluzie Sławięcice. Postęp realizowanej inwestycji można było zobaczyć m.in. schodząc do osuszonej komory śluzy. Ta niezwykle rzadka sposobność była również okazją do dyskusji nt. wzrostu znaczenia Kanału Gliwickiego dla śródlądowego transportu wodnego oraz renesansu dróg wodnych w administracji gliwickich Wód Polskich.

Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie realizują II etap projektu modernizacji śluz Kanału Gliwickiego – jedynej w kraju takiej drogi wodnej, stworzonej 80 lat temu z myślą o transporcie. W ramach dofinansowanego ze środków unijnych projektu, generalne prace remontowe i modernizacyjne przechodzą dwie z sześciu śluz na drodze wodnej: Sławięcice i Nowa Wieś. Równolegle kontynuowane są prace na obiektach w Łabędach i Dzierżnie.
W 2015 r. Inwestor zakończył zakres prac modernizacyjnych na śluzach Kłodnica i Rudziniec. Teraz kosztem ponad 70 mln zł modernizowane są opolskie śluzy Kanału Gliwickiego.
- Za sprawą realizacji projektu, który prowadzimy z myślą o pobudzeniu transportu wodnego i zwiększeniu ilości przewożonych towarów drogą wodną, zwiększy się bezpieczeństwo ruchu na Kanale Gliwickim, sprawność obiektów i ich niezawodność. Ponadto dzięki projektom takim jak ten, Wody Polskie otwierają wrota żeglugi, otwierają branżę na nowe perspektywy – informował we wtorek na sławięcickiej śluzie Łukasz Lange, Dyrektor RZGW w Gliwicach.
- W ramach prac wykonawca – SKANSKA S.A. modernizuje i remontuje na śluzie Sławięcice i Nowa Wieś odcinki awanportów, komór śluzy oraz rekonstruuje betony głów dolnych i górnych wraz z dnem śluzy. Wykonuje również remont części podziemnej i nadziemnej budynku sterowni oraz czterech maszynowni, zlokalizowanych na głowach śluzy. Prace na tym obiekcie obejmują remont zarówno północnej, jak i południowej komory śluzy. Celem całkowitego odpompowania wody z komór śluz konieczne było wykonanie gródz budowlanych, umożliwiających przebudowę i remont poszczególnych elementów śluzy – przybliżył zakres prac Marcin Jarzyński, zastępca Dyrektora gliwickich Wód Polskich ds. Ochrony Przed Powodzią i Suszą.

Roboty obejmują ponadto remont elementów konstrukcji umożliwiającej śluzowanie wraz z istniejącymi mechanizmami napędowymi. Obiekt zostanie wyposażony w nowoczesną instalację elektryczną, teletechniczną i elektroniczną. Śluza zyska nowy system monitoringu i elektronicznego sterowania.

Za sprawą m.in. prowadzonych konsekwentnie prac modernizacyjnych na Kanale Gliwickim na drogę wodną powraca śródlądowy transport wodny. Podczas gdy w sezonie nawigacyjnym w 2016 r. prześluzowano 5 tys. jednostek, w 2017 . było ich już 12 tyś. W minionym roku liczba ta osiągnęła 16 tys.

II etap modernizacji Kanału Gliwickiego, obejmujący śluzy Sławięcice i Nowa Wieś zakończy się w pierwszym kwartale 2021 r.

 

  Jubileuszowa INDUSTRIADA na śluzie Kanału Gliwickiego w Rudzińcu już za nami! Sobota 8 czerwca i festiwal szlaku zabytków techniki województwa śląskiego stał się okazją dla gliwickich Wód Polskich, aby w atmosferze wspólnej zabawy zaprezentować zwiedzającym obiekt hydrotechniczny, przybliżyć ważne dla nas wszystkich zadania PGW WP oraz rolę śródlądowych dróg wodnych. Nasi specjaliści w roli przewodników przeszli w ciągu dnia ponad 13 km na trenie samej śluzy, zapewniając zwiedzanie nie mniej jak 185 osobom w ciągu godziny. Przepłynęliśmy łącznie blisko 100 km, pokazując rudziniecką śluzę i Kanał Gliwicki od strony wody odwiedzającym, którzy przyjechali o nas z różnych miejsc w kraju. Łącznie naszą śluzę zwiedziło nie mniej jak 1300 osób, którym serdecznie dziękujemy za zainteresowanie sprawami gospodarki wodnej i wspólną wspaniałą, bezpieczną i mądrą zabawę!

  Naszymi partnerami w organizacji tego wydarzenia była m.in. przystań motorowodna Marina Gliwice, dzięki której uczestnicy Industriady wyruszyli w rejsy po Kanale Gliwickim, Szkoła Tańca SZOK Gliwice, która zaprezentowała piękne pokazy taneczne, przygotowane zarówno przez dorosłych jak i młodszych tancerzy. Nie zabrakło zabawy przy muzyce w wykonaniu zespołów GRUPA PRZYJACIELE i DE SILVERS. O atrakcje dla najmłodszych zadbało Roko i Colino, prezentując swój autorski program oraz Marina Gliwice i Zespół Szkół Żeglugi Śródlądowej z Kędzierzyna-Koźla przygotowując kreatywne warsztaty. W trakcie wspólnej zabawy na obiekcie towarzyszyło nam Wodne Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe z Gliwic, dbając o nasze bezpieczeństwo a także prezentując jak prawidłowo przeprowadzić pierwszą pomoc, 3 Śląska Brygada Obrony Terytorialnej pokazując swoje przygotowanie do działania, policjanci z Sezonowej Komórki Specjalistycznej pełniącej służbę na wodach i terenach przywodnych. Ciepłe posiłki i napoje były dostępne dzięki współpracy z restauracją Leśna Perła z Rudzińca, natomiast informacja o naszym wydarzeniu znalazła się w mediach dzięki Radiu CCM oraz Radiu FEST.

  Do zobaczenia podczas przyszłych imprez na naszych obiektach!

 

Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gliwicach informuje, iż otrzymał wydaną w dniu 6 czerwca 2019r. decyzję Śląskiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w sprawie nieodpowiedniego stanu technicznego zapory czołowej zbiornika Wilkowice. Wydana decyzja o charakterze nakazowym poleca gliwickim Wodom Polskim rozbiórkę zapory czołowej zbiornika Wilkówka w Wilkowicach wraz z przepławką oraz urządzeniami tworzącymi z nią całość techniczno-użytkową. Treść decyzji jest tożsama z priorytetem Wód Polskich, jakim jest bezpieczeństwo mieszkańców.

Równolegle z przygotowaniem dokumentacji technicznej dla realizacji decyzji ŚWINB Wody Polskie przystąpią do wykonania dodatkowych otworów upustowych, zapobiegających samonapełnieniu się zbiornika, nie naruszających konstrukcji budowli, jednak zwiększających wydolność upustową. Kroki te pozwolą na zapewnienie bezpieczeństwa mieszkańcom Wilkowic do czasu całkowitego wykonania decyzji nakazowej, która zostanie wdrożona i przeprowadzona zgodnie ze sztuką budowlaną oraz z dochowaniem należytej staranności oraz zgodnie z terminem określonym w przedmiotowej decyzji, tj. do 30 listopada 2021r.

Zapora na Wilkówce została zbudowana w 2013 roku przez Śląski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych. Miała piętrzyć wodę dla celów pitnych, na wypadek suszy oraz służyć rezerwą na ewentualność wezbrań i powodzi. Z uwagi na liczne wady zbiornik nie pełnił swoich projektowych funkcji. Mimo, iż poprzedni zarządca zbiornika miał świadomość zagrożenia, dopiero Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie, obejmując na mocy ustawy Prawo Wodne z dnia 1 stycznia 2018 r. funkcję zarządcze wobec obiektu, podjęło kroki mające na celu bezpieczeństwo publiczne mieszkańców miejscowości Wilkowice.